Het ACOI ontwikkelt de Samenwerkwijzer, een model voor (de ondersteuning van) goed contact en overleg tussen Woo-verzoekers en -behandelaars. De conceptproducten willen we toetsen bij gebruikers. Dit doen we mede via een online consultatie. Wij nodigen u van harte uit hierop te reageren.
Toelichting
Informatie over de consultatie
Het ACOI vindt het belangrijk dat de Samenwerkwijzer aansluit bij de behoefte van (toekomstige) gebruikers en toepasbaar is. Dat vergroot de kwaliteit en het draagvlak. Via de online consultatie kunnen de gebruikers input geven op de voorlopige versies van zowel de werkwijzer voor Woo-behandelaars als de brochure voor Woo-verzoekers.
Binnen deze consultatie hebben wij een aantal vragen voor u. Deze vragen kunt u beantwoorden in de daarvoor bestemde antwoordvelden. Daarnaast kunt u twee losse documenten toevoegen aan uw reactie, bijvoorbeeld omdat u opmerkingen wilt maken bij specifieke passages.
Deze consultatie loopt van 17 april t/m 15 mei. Na afloop van de consultatie zullen wij een consultatie-verslag publiceren waarin wij op hoofdlijnen reageren op de verkregen input.
Achtergrond Samenwerkwijzer
De Samenwerkwijzer gaat, zoals de titel dat al zegt, specifiek over goed contact en het overleg tussen Woo-behandelaar en Woo-verzoeker. Volgens het ACOI is dit het fundament voor een geslaagde afhandeling van Woo-verzoeken. Waarom? Omdat het de kans vergroot dat verzoekers sneller de informatie krijgen waar zij behoefte aan hebben. Daarnaast helpt het om gerichter informatie te zoeken en termijnen te halen.
Goed contact en samenwerken klinken misschien als een open deur, maar in de praktijk is het nog niet zo vanzelfsprekend. Het vergt behulpzaamheid en redelijkheid van beide partijen, open communicatie, bereikbaarheid en wederzijds vertrouwen en respect. De Samenwerkwijzer geeft de Woo-behandelaar, aan de hand van vijf uitgangspunten, handvatten om dit vorm te geven. Daarnaast bevat het een brochure voor de Woo-verzoeker die voorafgaand en tijdens het Woo-proces als voorlichting gebruikt kan worden.
Relevante documenten
NB: In de voorlichtingsbrochure stond per abuis een foutieve bezwaartermijn op een Woo-besluit (twee in plaats van zes weken). Om verwarring te voorkomen, is dit tijdens de consultatieperiode (op 24/4) gecorrigeerd. Er zijn geen andere wijzigingen doorgevoerd.
Vervolg proces
Deze online consultatie loopt t/m 15 mei.
Parallel vinden er in mei enkele fysieke validatiesessies plaats met Woo-behandelaars. Ook wordt een validatiesessie voor journalisten georganiseerd. De opbrengst van zowel de online consultatie als de validatiesessies wordt meegenomen in de definitieve versie van de Samenwerkwijzer. De publicatie hiervan is voorzien in de tweede helft van juni 2025.
Het streven is om na twee jaar de Samenwerking te evalueren en deze zo nodig actualiseren.
Publicatie reacties
Reacties worden gepubliceerd tijdens de loop van de consultatie, tenzij de inzender daar geen toestemming voor geeft. Omdat het ACOI transparantie belangrijk vindt, roepen wij inzenders op deze toestemming te geven. Wij streven ernaar de reacties binnen drie werkdagen op onze website te plaatsen.
De gepubliceerde reacties laten wij op onze website staan totdat de definitieve Samenwerkwijzer wordt gepubliceerd (medio juni).
Ingezonden reacties met akkoord voor publicatie
Anoniem | 18-04-2025 | 11:06
Vanuit welke rol vult u deze vragenlijst in?
Ik ben Woo-behandelaar en/of Woo-contactpersoon
Vraag 1 van 5: Wat is uw indruk van de brochure? Geeft deze voldoende duidelijkheid over de rol van de behandelaar en de verzoeker tijdens het Woo-proces? Is de plaat met het Woo-proces op hoofdlijnen voldoende duidelijk?
In hoofdlijnen zijn dat idd de stappen die worden doorlopen. Maar wellicht toch goed om te benadrukken dat er in de beoordeling rekening gehouden moet worden met een veelheid aan belangen die mogelijk geschaad kunnen worden door openbaar making. Dat we dat als bestuursorgaan zorgvuldig moeten wegen en vaak ook in gesprek moeten met derde belanghebbenden die in de stukken genoemd worden om vast te stellen of ook hun belangen niet geschaad worden door openbaarmaking. Er mag best wat meer aandacht zijn voor dat lastige wegingsproces waarvoor anders mogelijk wat weinig begrip is bij verzoekers.
Vraag 2 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Verwacht u deze brochure te kunnen gebruiken in communicatie met toekomstige verzoekers? Waarom wel of niet?
Dat zou goed kunnen idd, met wel de toevoeging zoals boven geschetst. Dat kader is goed om mee te geven anders, kan toch onbedoeld het beeld ontstaan van wat doet dat bestuursorgaan toch onnodig lang of moeilijk over een relatief eenvoudig verzoek. Dat heeft vaak te maken met goede inhoudelijke afweging van de verschillende belangen die spelen rond het openbaar maken van informatie. Die wereld is niet zo eendimensionaal als dat dat mogelijk uit het proces-overzicht kan ontstaan.
Vraag 3 van 5: Wat is uw indruk van de Samenwerkwijzer? Zijn de handvatten voldoende helder? Zijn er passages die vragen oproepen? Of onderdelen die u mist?
Die handvatten zijn helder. We merken overigens wel dat het soms lastig is om tot een goede precisering van een verzoek te komen. We hebben nog met regelmaat verzoekers die vasthouden aan de definitie van het verzoek waarin ze bijvoorbeeld alle informatie en communicatie willen over een bepaald onderwerp. Terwijl we dan al weten en delen met de verzoeker dat dat vele duizenden documenten kan betreffen en daarmee vele maanden werk. Helaas is een goed contact met de verzoeker geen waarborg voor een afgebakend verzoek. Wellicht dat de samenwerkwijzer daar nog wat handvatten kan geven.
Vraag 4 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Kunt u (de adviezen uit) de Samenwerkwijzer toepassen in uw werkzaamheden als behandelaar? Waarom wel/niet? Bevat de Samenwerkwijzer adviezen die uw werkzaamheden mogelijk belemmeren?
Het is zeker toe te passen, maar goed om nog aan te vullen met handvatten voor een verzoek dat weinig precies en waarbij de verzoeker niet wil meewerken aan verdere precisisering.
Vraag 5 van 5: Wilt u nog iets anders meegeven over de Samenwerkwijzer voor Woo-behandelaars of de brochure?
Dat heb ik in bovenstaande suggestie. Uiteraard wel een goed initiatief om het proces zo goed mogelijk inzichtelijk te maken, maar het wint ook nog wat kracht als de verzoeker meegenomen wordt in zijn verantwoordelijkheid om te komen tot een snelle en toegepitste behandeling van zijn verzoek.
Anoniem | 18-04-2025 | 15:32
Vanuit welke rol vult u deze vragenlijst in?
Ik heb ervaring als Woo-verzoeker
Vraag 1 van 5: Wat is uw indruk van de brochure? Geeft deze voldoende duidelijkheid over de rol van de behandelaar en de verzoeker tijdens het Woo-proces? Is de plaat met het Woo-proces op hoofdlijnen voldoende duidelijk?
Zie mijn opmerkingen in rood.
De wettelijke bezwaartermijn is ZES weken.
Je moet geen kapsones-woorden gebruiken zoals "verdaagd." Zeg gewoon dat het Woo-besluit soms wordt UITGESTELD.
Gebruik geen ambtelijk jargon zoals "zoekslag."
Bij "data" denkt mijn dochter aan "10 november" of "20 februari."
Je hebt recht op gezondheidszorg, op een dak boven je hoofd, en op overheidsinformatie. De verplichting om informatie openbaar te maken is afgeleid van het "recht op overheidsinformatie," en niet van het recht op openbaarmaking van overheidsinformatie.
Bestuursorganen zijn (nog) niet wettelijk verplicht om Woo-besluiten online te publiceren.
SOMS heeft een bestuursorgaan heel veel documenten over een bepaald onderwerp, maar VAAK zeggen bestuursorganen dat ze over een bepaald onderwerp helemaal geen documenten hebben.
Bij ambtelijke beleidsopvattingen hebben bestuursorganen soms een zekere beleidsvrijheid om deze al dan niet openbaar te maken. Bij stap 5 moet de laatste zin daarom luiden: "Als wij gevraagde informatie niet openbaar mogen of hoeven te maken..."
U schrijft dat de overheid sommige documenten in zijn geheel niet met het publiek deelt. Het is belangrijk dat u schrijft dat de overheid deze documenten goed beschrijft op de inventarislijst. Dan kunnen burgers bezwaar maken tegen deze beslissing.
Vraag 2 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Verwacht u deze brochure te kunnen gebruiken in communicatie met toekomstige verzoekers? Waarom wel of niet?
Nee, de plaatjes zijn kinderachtig.
Vraag 3 van 5: Wat is uw indruk van de Samenwerkwijzer? Zijn de handvatten voldoende helder? Zijn er passages die vragen oproepen? Of onderdelen die u mist?
Vraag 4 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Kunt u (de adviezen uit) de Samenwerkwijzer toepassen in uw werkzaamheden als behandelaar? Waarom wel/niet? Bevat de Samenwerkwijzer adviezen die uw werkzaamheden mogelijk belemmeren?
Vraag 5 van 5: Wilt u nog iets anders meegeven over de Samenwerkwijzer voor Woo-behandelaars of de brochure?
Toevoegen bestand 1
Anoniem | 25-04-2025 | 13:30
Vanuit welke rol vult u deze vragenlijst in?
Ik heb ervaring als Woo-verzoeker
Vraag 1 van 5: Wat is uw indruk van de brochure? Geeft deze voldoende duidelijkheid over de rol van de behandelaar en de verzoeker tijdens het Woo-proces? Is de plaat met het Woo-proces op hoofdlijnen voldoende duidelijk?
Vooraf: Afgelopen jaren (2010+) heb ik honderden Woo-verzoeken ingediend bij tientallen bestuursorganen. Ivm rechtszaken, journalistieke en wetenschappelijke publicaties, nieuwsgierigheid en voor eigen cliënten.
Helaas is de dwangsom vanwege te laat besluiten per 1 oktober 2016 afgeschaft, waardoor elke financiële prikkel is verdwenen om tijdig te besluiten. Wel zijn de puntentarieven verhoogd in het bestuursrecht (+40% per juli 2021), maar dat zet weinig zoden aan de dijk: Ambtenaren en bestuursorganen voelen die pijn niet.
De Woo verplicht tov de Wob in ieder geval een contactpersoon. Maar je bent nog steeds volledig overgeleverd aan de bereidwilligheid van een bestuursorgaan.
1. Goed contact zoeken gebeurt willekeurig: In de helft van de keren wordt er meteen een besluit genomen, zonder overleg of het volledig is of überhaupt wat ik wil: Dat lokt weer onnodig bezwaar en beroep uit;
2. In een deel van de verzoeken stuurt een bestuursorgaan bewust aan op miscommunicatie en wordt een Woo-verzoek oneigenlijk geherinterpreteerd tot wat ik niet verzoek, dan gaat het niet meer om mijn informatiebehoefte, maar de informatieverstrekkingsbehoefte (sic) van het bestuursorgaan;
3. Meedenken gebeurt zeer zelden en ik word nooit betrokken bij de (voorlopige) selectie. Het zou wel een enorme stap vooruit zijn als dit praktischer gebeurt, zoals met zoektermen of uitleg over de informatiesystemen;
4. Termijnen worden zeer zelden gehaald - zowel de eerste 4 weken termijn niet, de uitsteltermijnen niet en de termijn van 13 weken bij de rechtbanken nog nooit! De meeste van mijn verzoeken zijn bescheiden in omvang, gemiddeld van 1 tot 10 documenten. Bij omvangrijke verzoeken van 100+ documenten lukt het meestal wel een aantal maanden af te spreken.
5. Veel bestuursorganen grijpen te pas en te onpas naar misbruik en privacy. Hier valt geen touw aan vast te knopen: Onwil en op informatie blijven zitten blijft helaas leidend.
6. Soms wordt er te snel een besluit genomen, terwijl een bepaalde zoekslag nog uitgevoerd moet worden, ik wacht op andere documenten van een ander bestuursorgaan, of er is alsnog een deel van de documenten zonder overleg achtergehouden of geanonimiseerd. Ook dat lokt weer onnodig bezwaar en beroep uit.
7. In het ideale geval wordt het besluit natuurlijk snel gepubliceerd, al geven sommige websites/bestuursorganen wekenlang (technisch of opzettelijk?) foutmeldingen bij een besluit, zoals de politie.
8. Als er iets misgaat en er bezwaar is ingediend, gaat elk bestuursorgaan in vechtmodus en is er (helaas) geen overleg meer mogelijk, terwijl eenvoudig een nieuw besluit genomen kan worden of het besluit vrijwillig kan worden herzien. Deze harde juridiseringshouding is in strijd met de Awb, Woo en expliciet de bedoeling van de wetgever.
Ten overvloede: Over het ACOI-rapport "Wat kan ik voor u doen?" van maart 2024 en het “WOO Witboek” (Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) en Open State Foundation) met 11 best practices van januari 2025 wordt in praktijk vrij lacherig gedaan, ook door bezwaarcommissies "het is toch maar vrijblijvend". Tsja: Het mag allemaal wel flink wat dwingender voor onwillige bestuursorganen.
Vraag 2 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Verwacht u deze brochure te kunnen gebruiken in communicatie met toekomstige verzoekers? Waarom wel of niet?
Vraag 3 van 5: Wat is uw indruk van de Samenwerkwijzer? Zijn de handvatten voldoende helder? Zijn er passages die vragen oproepen? Of onderdelen die u mist?
Het beschrijft concreet het stappenplan bij goede intenties, maar mist regels/sturingen als een bestuursorgaan niet meewerkt.
Vraag 4 van 5 [specifiek voor Woo-behandelaars]: Kunt u (de adviezen uit) de Samenwerkwijzer toepassen in uw werkzaamheden als behandelaar? Waarom wel/niet? Bevat de Samenwerkwijzer adviezen die uw werkzaamheden mogelijk belemmeren?
Vraag 5 van 5: Wilt u nog iets anders meegeven over de Samenwerkwijzer voor Woo-behandelaars of de brochure?
Als de zon schijnt, heb je geen paraplu nodig.
Een stappenplan dat uitsluitend beschrijft, voegt (helaas) weing toe aan het ACOI-rapport "Wat kan ik voor u doen?" van maart 2024 en het “WOO Witboek” (Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) en Open State Foundation) met 11 best practices van januari 2025.
Kom maar op met die stokken (al dan niet) achter de deur.