Oproep tot meer transparantie in het openbaar bestuur

Betekenisvolle transparantie en openbaarmaking waar mensen wat aan hebben. Dat was de rode draad tijdens de gezamenlijke ‘Open Donderdag’ van het ACOI en de ROB op 2 oktober.

Vijftig vertegenwoordigers vanuit wetenschap, journalistiek, belangenorganisaties en de overheid benadrukten het belang van een fundamentele cultuuromslag in het openbaar bestuur. Open en transparant waar het kan (en niet alleen als het moet). Zij bogen zich aan vier rondetafels over de vraag: wat willen we op dit gebied meegeven aan het nieuwe kabinet?

Experts onderstrepen de waarde van actieve openbaarheid

Vertrekpunt waren de recente adviezen van het ACOI, 'Wat zou u zelf willen weten?' en het advies van de ROB, 'Betekenisvol transparant in het openbaar bestuur'.

Actief informatie delen heeft de voorkeur boven passief afwachten tot er een Woo-verzoek binnenkomt. En transparantie is alleen zinvol als ze aansluit bij de informatiebehoefte van mensen. Een juridische benadering (‘voldoen aan de wet’) is niet voldoende; actief en passend openbaar maken, dichtbij de bron, heeft meer impact. Experts onderschrijven deze lijn. 

De oproep aan het nieuwe kabinet is dan ook: start niet steeds met nieuw beleid, maar voltooi eenmaal ingezette trajecten en investeer daartoe in vakmanschap en een goede digitale infrastructuur door het gebruik van standaarden.

Vertrouwen

De deelnemers bevestigden dat gebrek aan openheid het vertrouwen in overheid en rechtsstaat schaadt. Een bekwame overheid die de informatiehuishouding op orde heeft en ruimhartig informatie deelt, straalt juist vertrouwen uit. De waarde van openbare overheidsinformatie voor de democratie werd daarbij onderstreept. Openbaarheid wordt niet alleen (meer) gezien als een middel van verantwoording en controle, maar ook als remedie tegen desinformatie.

De dag werd passend afgesloten met een open netwerkborrel in het Nationaal Archief. Het ACOI en de ROB werken ook na deze dag verder aan het verankeren van deze boodschap.