Stop de procedures tegen de openbaarmaking van gegevens over de uitstoot van schadelijke stoffen. De wet biedt hiervoor geen enkele ruimte. Ga in plaats daarvan met elkaar in overleg hoe je emissiegegevens actief kunt publiceren, en investeer tegelijkertijd in (onderzoek naar) de sociale veiligheid van boeren.
Dat is in de kern het advies van het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) aan de minister van LVVN na een bemiddeling tussen het ministerie en journalisten van Follow the Money, NRC en Omroep Gelderland.
Emissiegegevens zijn belangrijk voor de hele bevolking
Emissiegegevens zijn gegevens over de uitstoot van schadelijke stoffen. Dat zijn ook gegevens over stallocaties en aantallen dieren in die stallen. De impact die de uitstoot van schadelijke stoffen kan hebben op de leefomgeving van mensen is groot, evenals de gevolgen en gevaren voor hun gezondheid. De wet is daarom heel duidelijk over het belang van openbaarheid hiervan: die gaat boven alles.
Er is dus geen ruimte voor de minister van LVVN om hier anders in te handelen, of om een dure en tijdrovende zienswijzeprocedure te voeren. Er kan geen sprake zijn van een belangenafweging, zo heeft de wetgever zelf bepaald. Het belang van openbaarheid ten gunste van de hele bevolking staat in alle gevallen bovenaan. Mensen moeten de overheid altijd kunnen controleren, en helemaal als het om hun gezondheid gaat.
Maak de gegevens zorgvuldig openbaar
Tegelijkertijd ziet het Adviescollege dat er spanning staat op de relatie tussen openbaarheid enerzijds, en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer anderzijds. Hoe kan de minister daar recht aan doen? Het Adviescollege ziet de oplossing niet in de wet, maar in de uitvoering. In zorgvuldige en actieve openbaarmaking van emissiegegevens. Denk aan gebruik van geo-locaties of een andere vorm van pseudonimisering, of aan opvraagbaarheid. Kies die vorm vooral in overleg met alle betrokken partijen en experts.
Investeer in de sociale veiligheid
Daarnaast is het belangrijk dat de minister onderzoek doet naar de sociale veiligheid van boeren, en daarin investeert. Nu dreigt de openbaarheid kind van de rekening te worden, terwijl die niet het probleem is. Dat is het gevoel van onveiligheid en (de angst voor) intimidatie, bedreiging en agressie, fysiek of online. Investeer daarom in een meldpunt, doe onderzoek naar de aard en aantallen van de incidenten, en naar voorbeelden van maatregelen die effect hebben. Dan pak je het probleem aan, zonder dat je mensen de mogelijkheid ontneemt om op te komen voor hun eigen gezondheid en leefomgeving.